Preguntas Frecuentes

O recoñecemento da situación de dependencia
dá acceso aos seguintes servizos e prestacións.
- Servizos de prevención das situacións de dependencia.
- Servizos de promoción da autonomía persoal.
- Servizo de Teleasistencia.
- Servizo de axuda a domicilio.
- Servizo de centro de día e de noite.
- Servizo de atención residencial.
- Prestación económica vinculada ao servizo.
- Prestación económica para coidados na contorna familiar e apoio a coidadores non profesionais.
- Prestación económica de asistencia persoal.
É importante ter en conta que, en xeral,
todos os servizos e prestacións son incompatibles entre si,
salvo no caso dos servizos de prevención
e promoción da autonomía persoal, o servizo de teleasistencia
e os servizos de axuda a domicilio e atención diúrna

Despois da educación obrigatoria,
o voso fillo ou filla pode continuar formándose
para conseguir habilidades e competencias laborais.
Se non ten o título da ESO pode acceder a:
- Educación de persoas adultas.
- Programas formativos profesionais.
- Programas de orientación, formación e inserción laboral
que realizan asociacións e entidades privadas.
- Cursos sobre temas variados
para obter cualificacións e certificados profesionais
de Nivel I que realizan distintas entidades e empresas.
Se ten o título da ESO pode acceder a:
- Programas formativos profesionais de Grao Medio.
Hai un 5% de prazas reservadas a alumnado con discapacidade.
Bacharelato.
Tamén pode acceder a:
- Programas universitarios
de formación para o emprego
de mozos con discapacidade intelectual,
do desenvolvemento e/o do espectro do autismo.
- Cursos de cualificación profesional
que ofrecen distintas entidades e empresas
(certificados de profesionalidade).

A etapa infantil vai desde os 0 ata os 14 anos.
Salvo que a derivación sexa realizada dende o hospital no nacemento
é o pediatra quen fai a valoración inicial
e se o cre necesario, pode derivar ao teu fillo ou filla a algún ou varios
dos seguintes servizos:
-Neuropediatría:
É a especialidade médica que estuda e trata
os problemas do sistema nervioso durante o seu desenvolvemento:
a estrutura, función e desenvolvemento dos sistemas nerviosos
centrais e neuromuscular.
As causas máis frecuentes de consulta son: epilepsia,
problemas de aprendizaxe, alteracións de conduta,
dores de cabeza ou sospeita de discapacidade.

- Servizo de Atención temperá:
É un servizo destinado á prevención,
a detección precoz, o diagnóstico
e a atención das alteracións do desenvolvemento
dos nenos e nenas entre 0 e 42 meses
ou os maiores desta idade que non estean escolarizados.
O seu obxectivo é potenciar as capacidades
para evitar ou minimizar a posible discapacidade,
promover o correcto desenvolvemento
e fomentar a autonomía persoal.
Pode derivar a este servizo o pediatra de atención primaria,
un médico especialista do Servizo Cántabro de Saúde,
un profesional dos servizos sociais (p.e.: traballador social)
ou de servizos educativos (p.e.: orientador).

- Servizo de Saúde Mental Infanto Xuvenil:
Están compostos por equipos multidisciplinares,
con profesionais de diferentes áreas: medicina, psicoloxía,
enfermería ou traballo social.
Desenvolven actuacións ambulatorias (consultas)
e hospitalarias (ingresos).
Atenden a nenos e adolescentes
con dificultades ou problemas psíquicos
(p.e.: alteracións de comportamento graves)

Proporcionar á persoa con discapacidade
apoio, protección e defensa
dos seus dereitos e intereses,
acolléndoa, escoitándoa, respectándoa
e acompañándoa na súa traxectoria vital,
para mellorar a súa calidade de vida
e o fomento da súa autonomía e inclusión social.

Cando a persoa ou a familia
solicita apoio para:
• Valorar e tomar algunhas decisións
que afectan á vida da persoa.
• Exercer os seus dereitos
e as súas obrigacións.
• Protexer e defender
os seus dereitos e intereses.

En moitas ocasións as necesidades educativas especiais
identifícanse cando o neno ou nena
comeza a etapa escolar ou nos primeiros cursos.
Nos casos nos que o centro escolar detecte as NEE
o centro ou o equipo de orientación
poñerase en contacto convosco
para realizar unha valoración psicopedagóxica
do voso fillo ou filla
e así poder tomar decisións.

É importante que coñezades o plan de apoios do voso fillo ou filla.
Se non participastes na elaboración do plan,
podedes consultarlle ao orientador ou orientadora do centro por el.
Tedes dereito a:
- Coñecer as horas específicas de apoio que ten.
- Estar informado sobre o seguimento do titor/a e dos especialistas (p.e.: PT e Ao)/Ao).
- Saber se vai saír da aula para recibir apoio.
- Coñecer como van avaliar o seu progreso.
- Que vos expliquen como pode participar a vosa familia para reforzar os apoios da escola.
Etc.

É importante visitar distintos centros.
Cando visitedes os centros podedes fixarvos en:
- O compromiso do centro coa diversidade do alumnado.
- Que proxecto educativo ten.
- O número de alumnado.
- Se realizan actividades de participación na comunidade.
- Se está preto do voso domicilio, se está ben comunicado
ou hai diferentes opcións de transporte público.
- O persoal co que conta: profesores,
profesores de apoio ou especialistas
(Pedagoxía terapéutica ou Audición e Linguaxe),
número de orientadores etc.
- As experiencias anteriores que tiveron
con alumnos/as con NEE.
- Se traballan a sensibilización cara ao alumnado
con necesidades diferentes e cara ás súas familias,
a tolerancia e o respecto cara aos demais.
- Que tipo de xornada teñen: continua ou partida.
- Se hai transporte adaptado ou comedor.
- Se as instalacións son accesibles
e están adaptadas a nivel físico e cognitivo.
- Se o voso fillo ou filla pode participar
nas actividades extraescolares
e se contará con apoio para facelo.
- Como podedes asociarvos
á Asociación de Nais e Pais (AMPA),
que tipo de actividades organiza,
que apoios podedes recibir etc.

Tamén podedes preguntar a outras familias
de persoas con discapacidado informarvos en:
A Consellería de Educación.
O Equipo de Atención Temperá.
Os Servizos de orientación educativa.
Escolas infantís.

Podedes solicitar praza para o voso fillo ou filla
no centro que elixades,
dentro da modalidade educativa
que se reflicta no ditame da escolarización.
Se ten necesidades educativas especiais
é a comisión de escolarización
a que determina o centro,
tendo en cuenta os apoios que require,
o número de alumnado con necesidades educativas matriculado
e outras circunstancias.

É importante que coñezades o plan de apoios do voso fillo ou filla.
Se non participastes na elaboración do plan,
podedes consultarlle ao orientador ou orientadora do centro por el.

Tedes dereito a:
- Coñecer as horas específicas de apoio que ten.
- Estar informado sobre o seguimento do titor/a e
dos especialistas (p.e.: PT e Ao)/Ao).
- Saber se vai saír da aula para recibir apoio.
- Coñecer como van avaliar o seu progreso.
- Que vos expliquen como pode participar a vosa familia
para reforzar os apoios da escola.
Etc.

É necesario ter recoñecida a situación de dependencia.
Se o voso fillo ou filla non ten recoñecida
a situación de dependencia podedes solicitala.
Se ten recoñecida a dependencia,
dependendo do servizo ao que se queira acceder,
é necesario realizar unha revisión do PIA
(Programa Individual de Atención á Dependencia)
a través dos Servizos Sociais.
É recomendable facelo con suficiente antelación
para poder acceder á praza cando chegue o momento.
Este trámite tarda máis de 6 meses.
Se non obtén praza pública no centro e servizo desexado,
podedes optar por unha praza privada
solicitando unha Prestación Vinculada ao Servizo (PVS).
Este prestación financia os gastos do servizo elixido
e varía en función do grao de discapacidade.
A PVS débese entregar no centro ao que asiste.

A modalidade educativa determínase no ditame de escolarización
que é un documento oficial con carácter xurídico que:
- Certifica que un neno ou nena presenta NEE.
- Especifica cales son esas NEE.
- Ditamina cales son os recursos humanos
e materiais extraordinarios que necesita.
- Propón á administración educativa
a modalidade de escolarización máis adecuada.

O ditame de escolarización é o conxunto de dous informes:
Un Informe Técnico elaborado por un orientador ou orientadora
que avalía as necesidades educativas do alumno
e propón onde debe ser escolarizado
e que recursos vai necesitar.
Un informe de inspección educativa
facendo a proposta concreta de escolarización.
O ditame de escolarización
é competencia dos orientadores.
O informe de avaliación psicopedagóxica
e o ditame de escolarización son dous documentos diferentes.

O informe de avaliación psicopedagóxica
é o informe que recolle e analiza
toda a información relevante do neno ou nena:
a súa historia persoal e escolar, os seus datos médicos,
información do contexto familiar e escolar,
o proceso de diagnóstico clínico, se se realizou;
e explica o procedemento para determinar
as necesidades educativas dun alumno.
Se non estades #de acordo con o ditame de escolarización,
podedes presentar un recurso
no prazo dun mes desde a recepción da resolución.
Lembrade que tedes dereito a:
- Acudir ás entrevistas.
- Preguntar ao orientador ou orientadora
que apoios ten,
- que currículo vai seguir o voso fillo ou filla,
- ou que vantaxes e inconvenientes
teñen as opcións que vos expón.
- Achegar información que sexa útil para a súa escolarización.
- Asinar o informe técnico.
Solicitar unha copia do informe técnico
e do ditame de escolarización.
- Solicitar a súa revisión no centro
cando o creades necesario.
- Achegar datos sobre o voso fillo ou filla: sobre o seu desenvolvemento,
intereses, comunicación, contorna, apoios, relaciones etc.

A persoa interesada ou o seu representante legal
pode solicitalo presentando a documentación necesaria
na sede electrónica da Xunta de Galicia
ou presencialmente en calquera dos lugares e rexistros establecidos na normativa reguladora.
Para a tramitación deste procedemento
as adminitraciones comproban automaticamente
os datos incluídos nos documentos en poder da Administración:

- DNI/NIE da persoa solicitante

- DNI/NIE da persoa representante

- Certificado de residencia da persoa solicitante

- Certificado da renda da persoa solicitante (IRPF)

- Pensións e/o prestacións sociais percibidas

- Historia Social Única

- Demandante de emprego, se é o caso.

- Historia Clínica do SERGAS

Unha vez presentada a solicitude,
un profesional sociosanitario con formación específica na aplicación
do Baremo de Valoración da Situación de Dependencia (BVD),
realizará a valoración no voso domicilio
e terá en conta a saúde do teu fillo ou filla, a contorna no que vive
e as axudas técnicas, órtesis (férula, corpiño, persoal etc.)/ etc.)
e prótese (de cadeira, de xeonllo, dental etc.)/ etc.) prescritas.
No momento da valoración pódense achegar
informes de saúde de especialistas e de atención primaria.
Tamén se poden achegar informes sociais ou doutros profesionais.
Nun prazo máximo de 6 meses
recibiredes unha carta coa resolución da situación de dependencia
e o Programa Individual de Atención (PIA).
O PIA é un documento que indica os recursos,
servizos ou prestacións económicas asignadas.

A necesidade dos apoios (persoais e materiais)
determínase no informe psicopedagóxico.
Os apoios máis habituais son:
- Adaptacións de acceso ao currículo educativo.
- Adaptacións curriculares significativas e non significativas.
- Flexibilización da duración da etapa.
- Programas específicos de reforzo e/o acompañamento.
- Axudas técnicas.
- Apoio especializado de pedagoxía terapéutica.
- Apoio especializado de audición e linguaxe.
- Apoio especializado dun técnico en interpretación
de linguaxe de signos (TILSE).
- Apoio especializado dun técnico sociosanitario.
- Fisioterapia.
No caso do apoio especializado en fisioterapia
e do técnico sociosanitario
é necesario unha avaliación psicopedagóxica
que indique a necesidade do recurso persoal específico.
E é o centro educativo o que realiza a petición
á Consellería de Educación.

• Información e asesoramento.
Informan sobre temas relacionados
coas medidas de apoio,
como prestar eses apoios
e os servizos que ofrecen.
• Servizos de apoio para o exercicio
da capacidade xurídica.
Asesoramento e apoio legal,
como apoio para administrar
os bens, rendas e patrimonios,
ou a comparecencia #ante os xulgados.
• Apoio persoal continuado.
En temas de saúde, relacións sociais,
comunicación familiar, trámites, compras,
coordinación con profesionais
dos centros ou recursos
nos que vive e participa a persoa.
• Xestión e administración económica e financeira
do patrimonio de cada persoa apoiada.
Inventarios e rendicións de contas,
declaracións anuais, pensións,
renda e xestión de seguros privados.
• Servizo de planificación
da transición do apoio.
Comprométense coa persoa con discapacidade,
para que cando a súa familia
ou os seus apoios naturais falten,
conte cos apoios que necesite.
• Voluntariado.
Promove a participación de persoas voluntarias
que cren un vínculo activo e duradeiro
no tempo coa persoa con discapacidade.

Planificar é construír o futuro é imaxinar e visibilizar
como nos gustaría que fose nosa vida
e organizar os pasos que daremos para conseguilo.
Planificar :
- Axuda a prepararnos emocionalmente
para os cambios do futuro
e achéganos seguridade e confianza.
- Reduce o estrés da familia
e axuda a vivir mellor o presente.
- Facilita descubrir apoios e oportunidades
(que papel poden ter as persoas
que viven preto, que servizos
e apoios existen nas
organizacións etc.)/ etc.).
- Fai prever os pasos que podemos
dar para construír o futuro que
desexamos para a persoa
con discapacidade
e para o resto da familia.

Planificar en familia implica:
- Acordar xuntos como queremos que sexa a nosa vida,
como imos apoiar ao noso familiar con discapacidade
e cal vai ser o noso papel e o doutros familiares.
- Dedicar tempo a falar sobre os desexos
de todos os membros da familia,
con especial sensibilidade cara á persoa con discapacidade.

Consellos para planificar o futuro en familia:
- Busca información sobre recursos
ou servizos dispoñibles na túa comunidade autónoma.
Podes falar connosco,
coa traballadora social do teu centro de saúde,
concello ou asociación
ou falar con outras familias
que pasasen por unha situación similar á vosa.

- Non deixes de lado o teu propio futuro, necesidades,
expectativas e metas persoais.
Busca tempo para ti, para coidarte, gozar e descansar.
Facelo axudarache a reactivarche e sentirche mellor.
- Podes contar con apoio de servizos de conciliación
ou compartir experiencias e apoio doutros familiares
(pais, nais, irmáns e irmás, avós e avoas…).
- Tes un papel protagonista
no desenvolvemento das capacidades do teu fillo ou filla.
Anímalle e apóialle para que tome decisións,
por pequenas que sexan,
e faille partícipe dos plans familiares.
- Comparte as responsabilidades e as tarefas familiares
porque a sobrecarga non é unha boa aliada.

Podes compartir os teus sentimentos, inquietudes
e desexos con outras persoas.

Liber. é a Asociación de entidades
de apoio á toma de decisións
referente en España.
Forma parte de Plena inclusión
e na súa páxina web podes atopar
todas as organizacións que forman parte.
https://www.asociacionliber.org/red-de-entidades/

O grao de discapacidade pódese revisar
dous anos despois da última resolución,
cando se produciu un cambio de situación
(agravamento ou melloría)
e acompáñese dos informes que acrediten o cambio.
Tamén se pode revisar o grao de discapacidade
se ten un prazo de validez determinado,
sempre que falten menos de tres meses do cumprimento.

A situación de dependencia pódese revisar
cando se produciu un cambio
de situación (p.e.: mellora ou empeoramento)
ou de contorna (p.e.: cambio de domicilio ou da situación económica)
e pasasen polo menos 6 meses
desde que se realizou a anterior valoración.
Xunto ao modelo de solicitude de revisión do grao de dependencia
hai que presentar un informe de saúde actualizado

En ocasións a discapacidade detéctase
desde o nacemento, como, por exemplo,
no caso da Síndrome de Down ou a parálise cerebral.
Nestes casos desde o hospital
derivaranvos ao Servizo de Atención Temperá
e ao profesional médico especialista correspondente,
xeralmente o/a neuropediatra.
Con todo, en moitas ocasións
a discapacidade intelectual ou do desenvolvemento,
non se detecta ata o período preescolar ou escolar.
Se detectas un síntoma de alerta
no desenvolvemento do teu fillo ou filla,
acode ao seu pediatra se é menor de 14 anos,
ou ao seu médico de familia se ten máis de 14 anos.
O pediatra ou médico de atención primaria (ou de familia),
derivará ao teu fillo ou filla á consulta médica especialista
para realizar o diagnóstico (p.e.: neuropediatra, neuroloxía, …).

A calidade de vida das persoas adultas
está moi relacionada co emprego
e o desenvolvemento de competencias profesionais,
e coa participación social.
O emprego ademais de ser un dereito,
é un medio para conseguir
unha imaxe máis positiva e útil dun mesmo,
recoñecemento social, optimizar o tempo,
pertencer a un grupo social,
independencia económica e inclusión social.
Por iso é importante que haxa emprego
nunhas condicións
que permitan a autonomía
e a independencia
das persoas con discapacidade.

A través do Programa de familias
FADEMGA ofrece diferentes tipos de apoios :

- INFORMACIÓN E ORIENTACIÓN
En FADEMGA e en cada unha das nosas entidades federadas,
hai servizos que poden informarche sobre os recursos que existen
para o teu familiar con discapacidade e para outros membros da túa familia.

No caso da Federación,
podes solicitar información por teléfono
chamando ao 981 51 96 50
a través desta páxina web no apartado Contacta,
ou solicitando unha entrevista
co profesional responsable de Apoio a Familias.
Esta entrevista podes solicitala escribindo a familias@fademga.org.

- APOIO EMOCIONAL
Desde FADEMGA Plena inclusión
ofrecemos apoio a través de grupos formados por familiares
que se reúnen para intercambiar experiencias,
axudarse mutuamente e fomentar as relacións entre familias,
por exemplo, o noso grupo de irmás, irmáns e cuñad@s.
Se tes interese en participar podes contactarnos
escribindo a areasocial@fademga.org

- FORMACIÓN A FAMILIARES
Desde FADEMGA organizamos encontros, charlas e talleres
dirixidos a familiares.
A través das nosas redes sociais
informámosche puntualmente de cada actividade!

- CONCILIACIÓN E RESPIRO
En FADEMGA contamos cun servizo de respiro familiar
para facilitar a conciliación así como para ofrecer aos familiares coidadores
un tempo que poden dedicar a si mesmos.
Se desexas máis información sobre este servizo,
podes escribirnos a familias@fademga.org

- ÁREA SOCIAL
Na Federación contamos con programas
de atención a persoas con discapacidade intelectual,
cos que procuramos chegar a todas as realidades.
Podes coñecer ditos programas a través desta web,
entrando no apartado de:
Proxectos / Apoio a persoas con discapacidade intelectual.

A maioría das persoas
con discapacidade intelectual e do desenvolvemento
poden levar unha vida bastante independente
se contan con apoio.
O nivel de apoio é diferente para cada persoa,
por exemplo, unha persoa pode necesitar apoio puntual
para facer unha xestión ou conseguir un traballo
ou pode necesitar atención e apoio constante
en todos os aspectos da súa vida.
As persoas con discapacidade intelectual
con grandes necesidades de apoio ou discapacidade múltiple
seguramente necesitarán máis atención e apoio
en áreas como a mobilidade, o coidado persoal
(asearse, vestirse, comer etc.)/ etc.) ou a comunicación.

Consultar a otras personas que le conocen bien
(familiares, profesionales, amigos y personas cercanas).
Buscar información sobre las opciones
que existen o conocéis en vuestro pueblo o ciudad.
Tener en cuenta los medios de transporte disponibles
y valorar sus posibilidades de uso.
Desde el centro en el que vuestro familiar ha estado escolarizado,
pueden facilitaros información sobre las diferentes opciones educativas,
laborales, ocupacionales, asistenciales, etc.
También podéis preguntar en nuestra federación
o incluso podéis hablar con otras familias de personas con discapacidad.
En función de las necesidades de vuestro hijo o hija
existen diferentes posibilidades.

A dependencia é o estado en que se atopan
as persoas que por idade, enfermidade ou discapacidade,
necesitan do apoio doutra persoa
para realizar as actividades básicas da vida diaria
como: asearse, vestirse, comer ou participar na comunidade.
A “lei de dependencia”,
recoñece aos cidadáns
o dereito á promoción da autonomía persoal
e a atención ás persoas dependentes.

É a discapacidade que ocorre
antes dos 22 anos.

Algunhas desas discapacidades son:

- A propia discapacidade intelectual.
- Os trastornos do espectro de autismo.
que tamén chamamos TEA.
- A parálise cerebral.

Estes tipos de discapacidade necesitan apoios parecidos
aos que necesitan as persoas con discapacidade intelectual.

Por iso, moitas de entidades de Plena inclusión
ofrecen apoio a persoas
con trastornos do espectro de autismo
ou parálise cerebral, por exemplo.

Plena inclusión ten como meta
apoiar ás persoas con discapacidade intelectual
ou do desenvolvemento e as súas familias.

A discapacidade intelectual
é unha limitación do funcionamento intelectual.

Tamén é unha limitación da conduta adaptativa,
en temas como os conceptos, as relacións sociais
ou a prácticas.
Por exemplo:
cústache adaptarte aos cambios
que ocorren na túa familia, no traballo ou no mundo.

Todo isto ocorre antes dos 22 anos.

Despois da valoración médica
daranvos un informe coa diagnose.
Se a diagnose implica discapacidade
podedes solicitar o certificado de discapacidade.
Poñer un nome ao que lle pasa ao teu fillo ou filla
é un paso adiante,
imaxina o diagnóstico como unha chave
a diferentes solucións.
Ao principio recibirás moita información,
tenta tomalo con calma.
Pregunta todo o que precises,
tanto aos profesionais
como a outros familiares con fillos con discapacidade.
Ten presente que non todos os casos son iguais,
mesmo coa mesmoa diagnose
o desenvolvemento pode variar, tenta non pensar en límites.

Seguramente agora te enfrontes a moitas emocións:
medo, incerteza… que son completamente normais.
Para manexalas podes:
- Apoiarte na familia e en seres queridos.
- Quedar con persoas que che fagan sentir ben.
- Facer cousas que che gusten.
- Buscar consello noutras familias.
- Buscar información e asesoramento profesional.
- Na nosa federación podemos orientarte sobre os primeiros pasos a dar.
- Podes pedir cita co traballador social, hospital ou centro de saúde.
- Familiarizarte coa papelada (podes ter unha caixa, arquivador ou cartafol
onde gardar todos os informes)

Aos poucos descubrirás
que hai moitos recursos ao teu alcance
para mellorar a vosa calidade de vida familiar.

O primeiro que debes saber
é que xa estás facendo o correcto
porque buscar información é un bo comezo.

A discapacidade intelectual diagnostícase
cando se cumpren 3 criterios:

1. Ter un funcionamento intelectual inferior a 70. ,
Esto mídese con diferentes probas de intelixencia.

2. Ter limitacións en tarefas diarias,
como por exemplo na linguaxe, na mobilidade, no aprendizaxe,
no autocoidado...
estas limitacións tamén se miden con diferentes probas.

3. Que o anterior se produza antes dos 18 anos de vida.

Se pensas que un familiar pode ter unha discapacidade intelectual,
fala co seu pediatra ou médico para que lle realice unha avaliación.

Canto máis cedo se detecten os síntomas,
máis posibilidades ten o noso familiar
de contar cos apoios adecuados
para ter unha boa inclusión familiar, educativa e social.

Tamén debes saber que este diagnóstico
non é unha etiqueta á que haxa que ter medo,
é unha ferramenta que nos vai a axudar
a elixir os mellores apoios e estratexias
para o teu familiar.

Se precisas máis información,
podes chamarnos ao 981 51 96 50
ou escribirnos a fademga@fademga.org

Prestan apoios ás persoas
con discapacidade intelectual ou do desenvolvemento
maiores de idade
no exercicio da súa capacidade xurídica.
• Responden as demandas
de cada persoa con discapacidade
exercendo a figura de apoio
na toma de decisións
que se lles asigne
Poden ser medidas xurídicas
ou voluntarias de apoio.
• Acompañan á persoa con discapacidade
no seu proxecto de vida,
de maneira personalizada
e segundo a súa vontade, desexos e preferencias.
• Orientan e asesoran ás familias
e redes de apoio
das persoas con discapacidade.

O grao de dependencia pode ser Grao I, Grao II ou Grao III.
- Dependencia moderada (Grao I):
Necesidade de apoio intermitente ou limitado.
Se a persoa necesita apoio polo menos unha vez ao día para realizar certas actividades básicas da vida diaria:
asearse, comer, ir a cómpraa etc.
- Dependencia severa (Grao II):
Necesidade de apoio intermitente extenso.
Se a persoa necesita axuda dúas ou tres veces ao día
para realizar varias actividades básicas da vida diaria,
pero non necesita o apoio permanente doutra persoa.
- Gran dependencia (Grao III)
Necesidades de apoio xeneralizado.
Se a persoa necesita axuda varias veces ao día ou
cando teña unha perda total de autonomía física,
mental, intelectual ou sensorial e
necesita o apoio indispensable e continuo doutra persoa.

EMPREGO ORDINARIO:
As persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento
poden utilizar as vías habituais para acceder a un emprego ordinario.
Para facilitar o seu acceso existen:
- Servizos de intermediación laboral
Realizan actividades de asesoramento laboral
e ofrecen ofertas de emprego mediante o contacto con empresas.
O seu obxectivo é a capacitación e inserción laboral
de persoas con discapacidade.
Servizos de emprego con apoio:
- Son servizos de intermediación laboral.
- Inclúen o adestramento dentro do lugar de traballo
e contan co apoio dun preparador laboral.
As empresas con 50 traballadores ou máis
teñen que reservar o 2% dos postos de traballo
para persoas con calquera discapacidade.
EMPREGO PÚBLICO:
As persoas con discapacidade intelectual
poden acceder ao emprego público
a través dunha oposición
que convoca a administración pública
(estatal, autonómica ou local).
Adóitanse ofertar prazas para postos de servizos xerais
(ordenanzas ou axudantes) destinadas a persoas
con discapacidade intelectual
cun grao igual ou superior ao 33%.
As administracións públicas deben reservar
o 2% de prazas das convocatorias de emprego público
para persoas con discapacidade intelectual.
No apartado EMPREGO PÚBLICOda nosa web tes toda a información.

En Fademga apoiamos
ás persoas con discapacidade intelectual
que queren conseguir un emprego na Administración Pública.
Acompañamos e apoiamos ás persoas
durante o tempo que dure a preparación do proceso selectivo
para conseguir unha praza.
E cando xa están a traballar.
Orientamos ás súas familias.

Preparar unha oposición é duro,
hai que estudar e ser constante.
E a familia é un apoio moi importante para conseguilo.
Colaboramos coa administración pública
para que os procesos selectivos sexan accesibles.
Por exemplo, que os temarios e os exames
adáptense a Lectura Fácil.
EMPREGO PROTEXIDO:
Son empresas deseñadas
para que as persoas con discapacidade
poidan traballar.
As opcións habituais son:
- Centros especiais de emprego:
- Contan con profesionais que velan pola continuidade e
permanencia dos traballadores.
Analizan o posto de traballo,
valoran as capacidades da persoa,
desenvolven programas formativos
e teñen contacto coa contorna familiar e social da persoa.
A maioría das persoas que traballan nestes centros
teñen discapacidade.
Enclaves laborais:
É un traslado temporal dun grupo de traballadores
dun centro especial de emprego
ás instalacións dunha empresa ordinaria.

XUBILACIÓN:
A normativa regula a xubilación anticipada
de traballadores con discapacidade.
As persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento
poden xubilarse de forma anticipada
dependendo do grao de discapacidade
e os anos cotizados á Seguridade Social.

En cada etapa: infancia, mocidade e vellez,
e dependendo das capacidades e necesidades
do voso fillo ou filla
existen diferentes opcións e aspectos a ter en conta
A educación é un servizo comunitario esencial,
que debe garantir a igualdade de oportunidades
e avanzar na loita contra a discriminación e a desigualdade.
A educación inclusiva é un dereito
recolleito no artigo 24 da Convención
sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade
e no Obxectivo 4 dos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible.
Todos os nenos e nenas con discapacidade
TEÑEN DEREITO a asistir e a aprender en aulas ordinarias,
xunto a nenos e nenas que non teñen discapacidade.
Tamén teñen dereito a recibir
todos os apoios que necesiten na escola
e a que se realicen as adaptacións necesarias para a súa aprendizaxe.
O noso sistema educativo
debe dispoñer dos medios necesarios
para que todo o alumnado
alcance o máximo desenvolvemento persoal,
intelectual, social e emocional:
recursos persoais, materiais, metodolóxicos etc.
Actualmente o noso sistema educativo contempla
a escolarización do alumnado
con necesidades educativas especiais
nas diferentes etapas educativas
en centros ordinarios e en centros de educación especial.
Para iso, contan con medidas organizativas e curriculares,
e programas e servizos específicos
(reforzo, adaptación curricular, aulas de educación especial,
Centros de Recursos para a Educación Especial (CRE) etc.)/ etc.).

As entidades de apoio
á toma de decisións,
substitúen ás fundacións tutelares.

Son entidades sen ánimo de lucro
que prestan servizos de apoio
ás persoas con discapacidade,
preferentemente discapacidade intelectual
ou do desenvolvemento (PDID),
no exercicio da súa capacidade xurídica,
partindo da súa vontade, desexos e preferencias.

Coñécense como entidades
de apoio á capacidade xurídica.
A capacidade xurídica
é a posibilidade que ten unha persoa
de ser dona dos seus dereitos e obrigacións
sen que ninguén tome decisións por ela.

Esta vontade maniféstase
mediante un poder ou acta notarial,
ou por unha resolución xudicial (sentenza),
segundo a normativa do momento.

Actualmente esta normativa é
a Lei 8/2021,
pola que se reforma
a lexislación civil e procesual
para o apoio ás persoas con discapacidade
no exercicio da súa capacidade xurídica.

Existen centros ordinarios e centros de educación especial.
De forma xeral proponse a escolarización en centro ordinario
cando as necesidades educativas especiais do voso fillo ou filla
poden ser atendidas cos recursos dos centros ordinarios.
A escolarización pode ser:
- En centro ordinario.
- En centro de educación especial.
- Combinada.

- Escolarización en centro ordinario:
O alumnado con NEE está incluído na aula ordinaria
ou nunha aula de educación especial
nalgunha das seguintes opcións:
A tempo completo na aula ordinaria.
En tempos variables na aula ordinaria.
Nunha aula especifica de educación especial a tempo completo
- Escolarización en Centros de Educación Especial:
Son centros nos que se escolariza
exclusivamente alumnado con NEE asociadas a discapacidade.
Proporcionan servizos, recursos e medidas
non xeneralizables no sistema educativo ordinario
(p.e.: fisioterapia, logopedia, actividades adaptadas etc.)/ etc.).
- Escolarización combinada:
Combina a escolarización entre un centro ordinario
e un centro ou aula de educación especial,
alternando actividades nun e outro centro.
É unha modalidade de escolarización temporal e revisable

O certificado de discapacidade
e o recoñecemento da situación de dependencia
non son o mesmo.
Para a solicitude do recoñecemento
da situación de dependencia
non é necesario
ter o certificado do grao de discapacidade,
aínda que si é recomendable.
E o certificado do grao de discapacidade
non dá acceso aos servizos
e prestacións da Lei de Dependencia.

Dos 14 anos en diante
é o médico de atención primaria (ou de familia)
quen fai a valoración e se o cre conveniente,
deriva a algún ou varios dos seguintes servizos:
Servizo de Saúde Mental Infanto Xuvenil
e Servizo de Saúde Mental.
Estes están compostos por equipos multidisciplinares,
con profesionais de diferentes áreas: medicina, psicoloxía,
enfermería ou traballo social.
Se o neno, nena ou adolescente ten menos de 18 anos
atenderanlle no Servizo de Saúde Mental Infanto Xuvenil.
Se ten máis de 18 anos, atenderanlle no Servizo de Saúde Mental.
Estes servizos ofrecen atención especializada e integral
ás persoas con problemas de saúde mental.
Neuroloxía
É a especialidade médica que estuda e trata
a estrutura, función e desenvolvemento do sistema nervioso
(central, periférico e autónomo) e muscular.
As causas máis frecuentes de consulta son: epilepsia,
trastornos cognitivos, alteracións de conduta ou
sospeita de discapacidade.

O certificado de discapacidade
é un documento oficial
que indica que unha persoa
ten discapacidade.
Este documento ademais indica
que grao (porcentaxe) de discapacidade ten.
O certificado dá acceso a diferentes prestacións
sociais e económicas, apoios e axudas
para persoas con discapacidade
cun grao igual ou maior ao 33%.